اگر سری به بازار فرش زده باشید یا در بازارچه‌های محلی شهرهای مختلف قدم زده باشید، قطعا مدلهای گلیم فرش توجه‌تان را جلب کرده است. گلیم فرش‌هایی زیبا که نمایشی از رنگ‌ها را در طرح و نقش خاص خودشان برپا کرده‌اند. تصور پهن کردن انواع این مدلهای گلیم فرش در اتاق خواب یا سالن پذیرایی بسیار چشم نواز است. اکثر افراد با لمسی از اصالت و زیبایی استایل وینتیج و روستیک از این گلیم‌ها استقبال می‌کنند.
در این مقاله از بساز و بچین، انواع مدلهای گلیم فرش را بررسی می‌کنیم و جزییاتی جالب در خصوص گلیم مرور خواهیم کرد. پس تا پایان همراه ما باشید.
گلیم فرش چیست؟
قبل از هرچیزی بهتر است بدانید که گلیم فرش چیست! اصلا چرا تا این اندازه طرفدار دارد؟
فرش گلیم یک نوع فرش سنتی و اصیل است که به صورت دست‌بافت تهیه و تولید می‌شود. این گلیم‌ها در نقوش مختلف بافته می‌شوند و رنگ‌های خاصی را به نمایش می‌گذارند. شکل و ظاهر هر گلیم متناسب با قومیت و جغرافیای تولید آن متفاوت است. اصلی‌ترین ویژگی گلیم، نقش‌ها و طرح‌های چند رنگی و هنری آن است که در سراسر فرش وجود دارد. به دلیل استفاده از هنر دست در بافت و تولید آن، فرش گلیم به عنوان یک اثر هنری شناخته می‌شود. طرح‌ها و نقوش متنوعی در فرش گلیم‌ها وجود دارد که افراد متناسب با سلیقه اقدام به انتخاب می‌کنند. استفاده از نقوش گل، حیوانات، انسان‌ها و نمادهای مذهبی و فرهنگی در فرض گلیم رایج است. این فرش‌ها معمولاً به عنوان یک آیتم تزئینی و هنری در فضای دکوراسیون داخلی استفاده می‌شوند. در واقع گلیم نقشی مشابه با فرش ایفا می‌کند اما حس و حال هنری و سنتی آن پر رنگ‌تر است.
بیشتر بخوانید: انواع فرش دستباف ایرانی از نظر طرح، اندازه و جنس بشناسید
کاربردهای گلیم فرش چیست؟
گلیم فرش یک نوع فرش سنتی است که قدمتی تاریخی دارد و از گذشته توسط روستاییان بافته می‌شد! این گلیم فرش‌ها کاربردهای متنوعی دارند که می‌توانید با آگاهی از آن برای خرید و استفاده از فرش‌های گلیمی تصمیم بگیرید.
- دکوراسیون داخلی: گلیم فرش‌ها به عنوان یک المان تزیینی مهم در دکوراسیون داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. زیبایی گلیم در دکوراسیون با در نظر داشتن جزییات مرتبط به آن، تاحدی است که در خانه‌های مدرن امروزی نیز کاربرد دارد و دیزاینی تلفیقی رقم می‌خورد.
- تزئین دیوار: گلیم فرش‌ها معمولاً طرح و نقش‌های زیبایی دارند و در برخی نواحی، برای تزیین دیوار از آن استافده می‌شود. سبک آویز کردن گلیم بر روی دیوار به شکلی است که می‌تواند اتمسفری از گذشته، هنر و سنت تداعی کند. معمولا دیزاین یک بخش از دکوراسیون با همین گلیم‌های دیوار کوب موجب می‌شود تا استایلی سنتی با سماور و پشتی رقم بخورد.
- پوشش مبلمان: گلیم فرش‌ها در بعضی خانه‌ها به عنوان یک پوشش محافظ برای مبلمان استفاده می‌شوند. گاهی نیز برای ایجاد رنگ و لعاب بر روی مبلمان پهن می‌شوند تا استایل خاصی را تداعی کنند.
- گلیم در سفر: از گلیم‌های ساده‌تر که چندان گران قیمت نیستند، به عنوان زیر انداز یا فرش در سفرها استافده می‌شود. سبکی گلیم در کنار ساختار آن می‌تواند نشیمنی گرم ایجاد کند.
- تزئین میز: برخی سلیقه‌ها عاشق این هستند که از گلیم فرش بر روی میز ناهارخوری استفاده کنند. به این ترتیب گلیم فرش بر روی میز پهن می‌شود و در مواقع استفاده از میز، با یک رومیزی شفاف محافظت می‌شود تا آسیب نبیند! این سبک دیزاین در دکوراسیون‌های خاص بسیار چشم‌گیر است.
- مناسک مذهبی: در برخی فرهنگ‌ها، علاقه به استفاده از گلیم فرش در نواحی مثل محراب یا فضاهای خاصی که اعمال مذهبی انجام می‌شود، بسیار رایج است.
- هدیه: افرادی که عاشق طرح و نقش گلیم هستند، از آن به عنوان هدیه‌ای ارزشمند با تاریخ کهن و هنر دست استفاده می‌کنند. ارائه این سبک هدایا برای مهمانان خارجی یا مسافران بسیار رایج است.
مزایای گلیم فرش چیست؟
اگر شما هم از آن دسته افرادی باشید که برای خرید گلیم فرش نیاز به انگیزه قبلی دارند، باید حتما از کاربرد و مزایای استفاده از گلیم بدانید! مزایای گلید کمک می‌کند تا انگیزه خرید پیدا کنید.
- ارزش فرهنگی: فرش گلیمی، نمادی از فرهنگ خاص در یک خطه است. نوع طرح و نقش گلیم، جنس بافت آن و رنگ‌های به کار رفته در گلیم‌ها همگی متناسب با ناحیه ساخت و تولید آن هستند. به همین دلیل گلی نمایانگر فرهنگ، هنر و تاریخ یک منطقه خاص است.
- زیبایی بصری: فرش گلیم‌ها دارای طرح‌ها و نقش‌های متفاوتی هستند. استفاده از رنگ در ساخت این آثار به چشم می‌خورد و زیبایی بصری بالایی را ارائه می‌کنند.
- هنر دست: فرش گلیم‌ها توسط افراد مختلف و هنرمندان گوناگون ساخته می‌شوند. هرچند نمونه‌های ماشینی گلیم این روزها به بازار آمده است اما همچنان تمایل به خرید گلیم‌های دست بافت بالا است. چرا که حسی از فرهنگ و هنر منطقه را به نمایش می گذازد.
- متریال بافت گلیم: فرش‌های گلیم معمولاً از متریال‌های با کیفیتی مثل پشم یا ابریشم بافته می‌شوند. همین موضوع دوام بالا، کیفیت مطلوب و عایق گرمایی خوبی را ایجاد می‌کند.
- تنوع طرح و نقش: گلیم فرش‌ها تنوع طرح و نقش بالایی دارند. به همین دلیل می‌توانید با استفاده از مشاهده این طرح و نقش‌ها، مطابق سلیقه شخصی انتخاب کنید.
- حمل و نقل آسان: سبک بودن گلیم‌ها و جمع شدن آسان آن، یکی از مزایای مورد توجه در انتخاب و خرید گلیم است. شما به راحتی می‌توانید گلیم را جمع کردن و دکوراسیون خود را تغییر دهید.
- مقاومت و دوام: به عنوان یک محصول دست‌بافت، فرش گلیم‌ها دارای مقاومت و دوام بالایی هستند. شما به راحتی می‌توانید آن‌ها را برای استفاده روز مره انتخاب کنید.
پیشنهاد مطالعه: گلیم فرش چیست ؟ | انواع گلیم فرش دستباف و ماشینی
معایب گلیم فرش چیست؟
آگاهی از معایب گلیم فرش به شما آگاهی کافی می‌دهد تا هوشمندانه انتخاب کنید.
- محدودیت در ابعاد: گلیم‌ها معمولاً در اندازه‌های کوچک تا متوسط تولید می‌شوند. ابعاد گلیم به اندازه فرش‌های 12 متری و 9 متری نیست! استایل گلیم با فرش متفاوت است و همین محدودیت ابعاد یک آیتم جذاب در انتخاب آن است.
- ریسک پارگی: گلیم‌ها با استفاده از پشم و نخ بافته می‌شوند. به همین دلیل گاهی با گذشت زمان و زیر پا ماندن، دچار پارگی می‌شوند و آسیب جدی برای آن‌ها وجود دارد.
- محدودیت شست و شو: اگر با انگیزه جمع شدن آسان گلیم را خریداری کرده‌اید، بهتر است بدانید که امکان شست و شوی آن در ماشین لباسشویی وجود ندارد و قالیشویی نیز با هزینه بالاتری آن را شست و شو می‌دهد.
- فرسودگی سریع: به دلیل ساختار نخ‌های نسبتا بلند و نرم گلیم‌ها، تردد زیاد بر روی آن موجب می‌شود تا گلیم آسیب ببیند. گاهی نیز به دلیل حرکت، سطح لغزنده‌ای ایجاد می کند. به همین دلایل باید حتما هوشمندانه از گلیم استفاده کنید.
- قیمت: گلیم‌ها به عنوان یک اثر هنری دست ساز عرضه می‌شوند. پس بدیهی است که قیمت بالایی نسبت به سایر گزینه‌ها داشته باشند.
- حساسیت به نور: گلیم‌ها و فرش‌های دست‌بافت نسبت به نور حساسیت دارند و نور طبیعی در طولانی مدت می‌تواند به کاهش درخشندگی رنگ های فرش، کدر شدن و دو رنگی آن منجر شود.
انواع مدلهای گلیم فرش از نظر موقعیت جغرافیایی
گلیم فرش‌ها از نظر طرح‌ها و مدل تنوع بالایی دارند. بسیار متنوع هستند. هر نوع گلیم براساس ناحیه‌ای که بافته و تولید شده است، حس و حال متفاوتی دارد. شما به راحتی می‌توانید با خرید یک گلیم فرش زیبا از خطه‌ای خاص، رنگ و بوی فرهنگ آن را در فضای شخصی‌تان تجربه کنید.
- گلیم محلی: اکثر گلیم‌ها به شکلی محلی تولید و عرضه می‌شوند. در واقع، گلیم بافی بخشی از هنر خطه‌ای خاص است که با حضور زنان روستایی رونق گرفته است و محصول نهایی آن گلیم‌های محلی است. این نوع گلیم‌ها رنگ و بوی آداب همان محدوده را تدااعی می‌کنند.
- گلیم‌های ترکیه: ترکیه یکی از معروف‌ترین نواحی است که بافت و تولید گلیم در آن رایج است. گلیم‌های ترکیه‌ای معمولاً دارای نقش‌های هنری زیبا و رنگارنگ هستند. نقش‌های معروفی مثل "کیلیم" و "سوزانی" در ترکیه وجود دارد که طرفداران خاص خودش را دارد.
- گلیم‌های افغانستان: گلیم‌های افغانستان نیز بسیار مشهور بوده و دارای رنگ و طرح‌های خاص خودشان هستند. طرح و نقش‌های گلیم افغانستانی، به شکلی زیبا و جذاب خودنمایی می‌کند. شما می‌توانید با مشاهده این گلیم‌ها متوجه تمایز آن شوید.
- گلیم‌های ایران: گلیم‌های ایرانی نیز بخشی از تاریخ، فرهنگ، هنر و سنت ایرانی را به نمایش می‌گذارند. وجود زیبایی و جذابیت در این گلیم‌ها بسیار چشم نواز است. متریالی که گلیم‌های ایرانی با آن بافته می‌شوند، پشم و ابریشم است. جالب است بداندی طرح‌هایی مثل گل، حیوانات و پرندگان در گلیم‌های ایرانی وجود دارد.
- گلیم‌های قفقازی: گلیم‌های منطقه قفقاز نیز دارای طرح و نقش منحصر به فردی هستند. این گلیم‌ها طراحی بسیار شیک و هنری دارند که می‌تواند گزینه‌ای جذاب برای انتخاب باشد.
- گلیم‌های آمریکایی: شادی جالب باشد که بدانید گلیم بافی در آمریکا نیز وجود دارد! در مناطق جنوب غرب آمریکا، گلیم بافی به شدت رایج است و هنر بومیان این منطقه محسوب می‌شود.
هرکدام از گلیم‌ها نماد فرهنگ و هنری مناطق مختلف هستند. به همین دلیل بخش مهمی از تزیین فضای منزل با استفاده از این المان‌های جذاب و رنگارنگ انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: دکوراسیون مدرن با فرش قرمز، یکنواختی فضا را بشکنید
انواع مدلهای گلیم فرش در ایران
گلیم‌ها در ایران به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. براساس خطه‌ای که گلیم بافی را انجام می‌دهد، هرکدام از مدلهای گلیم فرض می‌توانند حس و حال خاصی را منتقل کنند و نماینده‌ای از آن خطه باشند.
- گلیم بیجار: گلیم‌های سنه به عنوان گلیم‌های بافته شده با هنر دست اهالی شهر سنندج در استان کردستان شناخته می‌شوند. این گلیم‌ها دارای طرح‌ها و نقش‌های بسیار رنگارنگ و گاهی تاریخی هستند. طرح و نقش این گلیم‌ها به شدت زیبا است و برای استفاده از آن کافی است بتوانید از میان نقوش زیبا یکی را انتخاب کنید.
- گلیم قشقایی: گلیم‌های قشقایی معمولا توسط قوم قشقایی در استان آذربایجان شرقی تولید می‌شوند. طراحی‌های این نوع گلیم‌ها با نمادهای جغرافیایی گره خورده است. رنگارنگ بودن گلیم قشقایی به شدت چشم نواز است.
- گلیم شاهسون: این گلیم‌ها توسط مردم مناطقی مانند زاهدان و سیستان و بلوچستان تولید می‌شوند و دارای طرح‌هایی از لوزی و چرخنگ است.
- گلیم بختیاری: وجه تمایز گلیم‌های بختیاری، بافته شدن با موی شتر است! همین موضوع گرمایشی بسیار مطلوب در آن خلق کرده است. گلیم بختیاری شوشتر با طرح‌هایی از ترنج و لوزی ارائه می‌شود.
- گلیم خمسه: گلیم‌های خمسه معمولا در خطه جنوب ایران تولید می‌شوند. طرح و نقش این نوع گلیم بخشی از نمادهای مردم جنوب ایران است.
- گلیم هرسین: این نوع گلیم‌ها از دل مردم هرسین در استان کرمانشاه بیرون می‌آید. وجود طرح های هندسی در این نوع گلیم، نشان دهنده بخشی از نظم و ساختار یکپارچه مردم این ناحیه است.
- گلیم ترکمنی: گلیم‌های ترکمنی توسط قومیت ترکمن در مناطقی از گلستان بافته می‌شوند. طرح و نقش آن معمولا حسی از طبیعت و اسب‌ها را تداعی می‌کند. اصالت و زیبایی گلیم ترکمنی بسیار چشم نواز است.
- گلیم بلوچ: گلیم‌های بلوچ نیز توسط مردم بلوچستان تولید می‌شوند. طراحی این گلیم‌ها به گونه‌ای است که بخشی از هویت مردم بلوچ را نشان می دهد.
نحوه نگهداری از گلیم فرش چیست؟
آگاهی از نحوه نگهداری گلیم فرش می‌تواند به حفظ شکل، رنگ‌ها و طرح آن کمک کند. با نگهداری اصولی می‌توانید طول عمر مفیدی برای این گلیم‌ها رقم بزنید. گلیم فرش را باید در محیطی پهن کنید که تردد زیادی وجود ندارد. این گلیم‌ها با تردد زیاد دچار ساییدگی و آسیب می‌شوند. وجود حیوانات خانگی دارای ناخن نیز، یک عامل آسیب زا است. برای حفظ گلیم، یک لایه محافط در زیر گلیم استفاده کنید. دوخت موکت یا استفاده از ترمز فرش و محافظ فرش ایده خوبی در این زمینه است. گلیم‌ها به مرور زمان کثیف می‌شوند. برای شستشو باید از افراد متخصص کمک بگیرید. استفاده از آب گرم در شست و شوی گلیم ممنوع است. یادتان باشد که تابش نور می‌تواند زیبایی رنگ گلیم را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل استفاده از روفرشی در زمان‌های تابش نور خورشید ایده مناسب است. گاهی نیز مات کردن پنجره‌ها کمک می‌کند تا بتوانید این اصول را رعایت کنید. به این نکته توجه کنید که گلیم‌ها معمولا با تار و پود رنگ شده با رنگ‌های طبیعی بافته می‌شوند. هرنوع ماده شیمیایی می‌تواند موجب آسیب به رنگ گلیم شود. وجود فشار ناشی از مبلمان، میز و موارد این‌چنینی ریسک پارگی و آسیب گلیم را بیشتر می‌کند. پس سعی کنید گلیم را در ناحیه‌ای قرار دهید که هیچ کدام از این موارد وجود ندارد. اگر اهل دیوارکوب کردن گلیم هستید، حتما آن را به حالت عمودی قرار دهید. اگر گلیم کوچک و سبک باشد می‌توانید به صورت مورب یا افقی نیز از آن استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: محافظ ریشه فرش از کجا بخریم؟ این جاها در دسترس هستند
کلام آخر
استفاده از هنر اصیل در دل دکوراسیون خانه، به منزل شما هویت خاصی می‌بخشد. اگر اهل استفاده از گلیم هستید، بدانید که تکه‌ای از هنر، تلاش و زیبایی مردمان ساده زیست را در خانه خودتان استفاده می‌کنید. پس از طرح و نقش آن لذت ببرید.
