مقاطع فولادی مانند میلگرد و تیرآهن از مهم‌ترین دلایل پیشرفت ساختمان‌سازی در دوران مدرن به شمار می‌روند. ازجمله دلایل کاربرد روزافزون مقاطع فولادی می‌توان به مقاومت بالا و شکل‌پذیری مناسب آن اشاره کرد. در این میان میلگرد آجدار نیز باعث پیشرفت سازه‌های بتنی شده است به‌طوری که از پی‌سازی و فونداسیون تا مرحله نازک‌کاری مانند رابیتس‌بندی هم می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد. میلگرد آجدار به دلیل انواع و ویژگی‌های مختلف، کاربرد فراوانی در ساختمان‌سازی دارد. از این‌رو قیمت میلگرد آجدار نیز بخش زیادی از بودجه ساخت را به خود اختصاص می‌دهد که با شناخت درست این مصالح علاوه بر مقاوم‌سازی ساختمان، می‌توان در هزینه‌ها نیز صرفه‌جویی کرد. در این مقاله میلگرد آجدار و تأثیر آن در پیشبرد پروژه‌های ساختمانی را بررسی می‌کنیم.
تاریخچه ساخت میلگرد
هرچند کاربرد آهن به دوران باستان می‌رسد اما استفاده از فولاد در ساخت‌وساز به دوران انقلاب صنعتی مربوط می‌شود. چرا که در دوران انقلاب صنعتی بود که از ترکیب آهن و سایر عناصر مانند کربن فولاد ساخته شد. در ادامه هرچند اولین استفاده از میله‌های فولادی در ساخت‌وساز به سال ۱۸۰۰ میلادی برمی‌گردد ولی هنوز در آن سال‌ها میلگرد به معنای امروزی کاربرد نداشت و تا سال ۱۸۷۸ میلگردها بدون هیچ استانداردی تولید و استفاده می‌شدند. به این ترتیب تولید میلگرد براساس یک استاندارد و فراگیری استفاده از آن به اواخر قرن 19 و اوایل قرن بیستم مربوط می‌شود. پس از ارائه اولین استاندارد میلگرد در اواخر قرن 19، امروزه تولید میلگرد تغییرات و پیشرفت زیادی داشته که در ادامه به بررسی نقش میلگرد در تکنولوژی ساخت و نقش قیمت میلگرد در نحوه ساخت‌وسازها می‌پردازیم.
انواع میلگرد فولادی
میلگرد آجدار از مهم‌ترین مصالح مورداستفاده در ساختمان‌ها به‌ویژه سازه بتنی به شمار می‌رود و از این‌رو قیمت میلگرد آجدار و بتن عمده هزینه سازه بتنی محسوب می‌شود. میلگرد آجدار تقریباً در تمام قسمت‌های ساختمان مانند کف، ستون، دیوار و سقف مورداستفاده قرار می‌گیرد به‌طوری که بدون میلگرد، سازه‌های بتنی هرگز به شکل امروزی استفاده نمی‌شدند. بتن دارای استحکام فشاری بالا ولی مقاومت کششی پایینی است و بنابراین اصلی‌ترین وظیفه میلگرد در سازه بتنی جبران ضعف استحکام کششی بتن در برابر نیروهای وارده به شمار می‌رود. میلگردها از نظر شکل و نوع دارای انواع زیر هستند.
انواع میلگرد از نظر شکل
به‌طورکلی میلگردها از نظر شکل به دو صورت ساده و آجدار تولید می‌شوند. سطح میلگردهای ساده یا نرم با گرید A1 صاف است و سطح میلگردهای آجدار به همراه برجستگی (آج) تولید می‌شود. آج در این نوع میلگردها باعث افزایش چسبندگی میلگرد به بتن می‌شود و در کل استحکام سازه را بالا می‌برد. برخلاف تصور عموم، معمولاً قیمت میلگرد آجدار ارزان‌تر از قیمت میلگرد ساده است. میلگردهای آجدار در انواع قطر 6 تا 40 میلی‌متر و به سه گرید A2، A3 و A4 تولید می‌شوند که هریک ویژگی‌های مختص به خود را دارند.
گرید A2 دارای آج مارپیچی 340 (J) و آج مارپیچی 350(L)، گرید A3 دارای آج جناقی 400 (C) و آج جناغی 420 (H)، گرید A4 هم دارای آج مرکب 500 (S) و آج مرکب 520 (F) است. استفاده از هر گرید مقدار میلگرد مصرفی ساختمان را کاهش یا افزایش می‌دهد. با توجه به وابستگی محاسبه قیمت میلگرد آجدار به مقدار وزن میلگرد، کاربرد هر نوع میلگرد در ساختمان می‌تواند بودجه ساخت را تغییر دهد. به‌عنوان نمونه هرچند قیمت میلگرد آجدار A4 گران‌تر از سایر میلگردها است ولی با توجه به استحکام بیشتر این نوع میلگرد، تعداد و درنتیجه وزن کمتری از آن در ساختمان استفاده می‌شود و درنتیجه کل قیمت میلگرد آجدار مصرفی کاهش می‌یابد.
انواع میلگرد براساس مواد تشکیل‌دهنده
تغییر در ترکیب عناصر تشکیل‌دهنده میلگرد باعث تفاوت در نوع، ویژگی و قیمت میلگرد آجدار می‌شود. از این نظر میلگردها به دسته‌های مختلف زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
- میلگرد فولادی معمولی یا سیاه از فولاد ST37
- میلگرد ترانس یا میلگرد تحت کشش و پیش تنیدگی
- میلگرد ضدزنگ از فولاد استنلس استیل
- میلگرد گالوانیزه یا همان میلگرد معمولی با یک لایه پوششی از فلز روی Zn
- میلگرد اپوکسی یا همان میلگرد فولاد معمولی با یک لایه از عنصر اپوکسی با امکان خاصیت ضدزنگ هزار برابری
- میلگرد فایبرگلاس FRP از ترکیب مواد کامپوزیتی با درصد بالای فیبر کربن
مزایای میلگرد آجدار در ساخت‌وساز
میلگرد به دلیل مزایای زیر تأثیر زیادی در پیشبرد پروژه‌های ساختمانی داشته است:
- کاهش ضخامت مورد نیاز بتن و افزایش فضای مفید
- مقرون‌به‌صرفه تر شدن ساخت‌وساز نسبت به سازه فلزی با توجه به قیمت میلگرد آجدار
- افزایش مقاومت کششی و فشاری بتن
- افزایش ظرفیت باربری و عمر مفید سازه
- افزایش مقاومت ساختمان در برابر زلزله
- کاهش اثرات منفی تغییرات دما بر بتن
- مزایای استفاده از میلگرد آجدار در ساختمان‌ها
- انعطاف‌پذیری در ساخت انواع فرم‌های معماری
- مزایای استفاده از میلگرد در ساختمان‌های بلند
- قابلیت اتصال به میلگرد در ساخت پروژه‌های بلندمرتبه
- سازگاری با محیط زیست به دلیل قابلیت بازیافت
انواع کاربرد میلگرد آجدار در پروژه‌های ساختمانی
تنوع در انواع میلگردهای آجدار در کنار تنوع قیمت میلگرد آجدار و گستردگی مزایای هر نوع، باعث فراوانی کاربرد میلگرد آجدار در ساخت‌وساز شده است. انواع کاربرد میلگرد آجدار در پروژه‌های ساختمانی با توجه به استفاده در ساخت دیوار، تیر، تیرچه و ستون به شرح زیر است:
- سازه بتنی انواع ساختمان کوتاه و بلندمرتبه
- سازه پل‌ها و سکوهای بتنی
- مقاوم‌سازی سازه‌های قدیمی
همچنین از میلگرد آجدار برای تولید انواع محصولات میانی زیر مورد نیاز برای سازه بتنی استفاده می‌شود:
- رکابی
- خاموت
- سنجاقی
- ادکا
- خرک
- زیگزاگ
پرکاربردترین میلگرد آجدار با توجه به قیمت میلگرد آجدار
میلگرد A3 پرکاربردترین گرید میلگرد در بازار ایران است و قیمت میلگرد آجدار معمولاً براساس این گرید ارائه می‌شود. همچنین میلگرد 14، 16 و 18 از پرکاربردترین سایزهای میلگرد در ایران هستند و به دلیل تقاضای بالا، قیمت میلگرد آجدار در این سایزها بیشتر از سایزهای دیگر است.
محاسبه میزان میلگرد مورد نیاز در سازه بتنی
مهم‌ترین مصالح در تخمین هزینه ساخت در سازه بتنی، قیمت میلگرد آجدار و بتن مصرفی در پروژه است. در اسکلت بتنی به ازای هر مترمربع از زیربنای ساختمان بتنی، حدود 50 الی 75 کیلوگرم میلگرد لازم است که به قیمت روز میلگرد آجدار بستگی دارد. همچنین به ازای هر ۱ تن میلگرد مصرفی تقریباً 8 الی ۹ کیلوگرم سیم آرماتوربندی (مفتول ۱.۵) استفاده می‌شود.
قیمت میلگرد آجدار
قیمت میلگرد آجدار به عواملی نظیر نوسانات ارزی، قیمت جهانی فولاد، قیمت مواد اولیه، هزینه حمل‌ونقل، میزان تورم و میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد. همچنین وزن، یک فاکتور بسیار مهم در ارزیابی کیفیت و برآورد قیمت میلگرد آجدار به شمار می‌رود. به همین دلیل برای محاسبه قیمت میلگرد آجدار باید وزن شاخه میلگرد را در قیمت میلگرد آجدار براساس واحد کیلوگرم ضرب کنید. برای خرید میلگرد آجدار به قیمت روز می‌توانید به سایت فولادینو و شرکت فولادسازان راه ابریشم مراجعه نمایید. تخمین هزینه سازه بتنی با توجه به قیمت روز میلگرد آجدار می‌تواند کمک بزرگی در برآورد درست بودجه پروژه‌های ساختمانی باشد.
سخن پایانی
مسلماً پیشرفت ساختمان‌سازی به‌ویژه سازه‌های بتنی بدون وجود میلگردهای آجدار غیرممکن به نظر می‌رسید. میلگرد آجدار با افزایش استحکام کششی بتن باعث افزایش مقاومت ساختمان در برابر نیروهای وارده می‌شود و از ترک خوردن بتن جلوگیری می‌کند. قیمت میلگرد آجدار با توجه به انواع مختلف آن متفاوت است و بر این اساس باید نسبت به انواع کاربرد و خصوصیات فنی هرکدام از آن‌ها آشنایی داشت تا بهترین میلگرد از نظر نوع، سایز و برند را برای هر بخش از ساختمان انتخاب کرد.
