فضاهای تجاری، مکان‌هایی هستند که در آن‌ها کالاهای مختلف از جمله: پوشاک، طلا و جواهر، وسایل الکتریکی و... به فروش می‌رود. که معمولا با توجه به کاربری و رفتارهایی که در آن مجتمع قرار است اتفاق بیفتد، طراحی می‌شوند.
برای اینکه اصول و نکات طراحی یک مجتمع تجاری را متوجه شوید، نیاز است نمونه های موفق را بررسی کنید.
ما در این مقاله به معرفی عناصر مهم طراحی فضای تجاری می‌پردازیم و نکات طلایی که باید رعایت شود را معرفی می‌کنیم.
با ما همـراه باشیـد.
♦ عناصر مهم در طراحی مجتمع تجاری چیست؟
- کف‌سازی اصولی
- دیوارها، ستون‌ها و نما
- مبلمان
- عناصر تزئینی
- نورپردازی مناسب
تصویر یک (فضای تجاری)
1. کف سازی اصولی
یکی از مهمترین عناصر در هر فضایی با هر کاربری، کف سازی آن فضاست. در فضاهای تجاری به علت رفتوآمد زیادی که وجود دارد، باید از مصالح سخت با مقاومت بالا و با ابعاد بزرگ، استفاده شود.
به کار بردن رنگ‌های روشن یا تیره در کف سازی فضای تجاری هر کدام معایب و مزایای خود را دارد. به عنوان مثال: کف سازی با رنگ سفید، فضای تجاری را بزرگ‌تر و دل‌بازتر نشان می‌دهد اما هر لکه‌ای را به وضوح نشان می‌دهد. و خوب کف سازی با رنگ تیره این مزیت را دارد که کثیفی در آن کم‌تر دیده می‌شود.
2. دیوارها، ستون‌ها و نما
از عناصر مهم یک فضای تجاری، اسکلت ساختمان و نماهای آن است. به علت وسیع بودن یک مجتمع تجاری، باید سعی شود از مصالح بادوام و مقاومت بالا در دیوارها و ستون‌ها استفاده شود که تا سالیان سال تخریب نشوند!
در طراحی پلان باید سعی کنید ستون‌ها تا جایی که می‌شود جلوی دید نباشند و در دل دیوارها پنهان شوند. بهتر است از دیوارپوش‌هایی برای دیوارها استفاده کنید تا علاوه بر زیبایی، هزینه زیادی نداشته باشند زیرا به احتمال زیاد در آینده بر روی دیوارها، بنرهای تبلیغاتی نصب می‌شود.
سعی کنید نهایت خلاقیت را در طراحی نمای ساختمان و همچنین نمای ویترین‌ها به خرج بدهید تا جلوه بصری ویژه‌ای داشته باشد و مخاطب را ناخودآگاه به سمت خود جذب کند.
3. مبلمان استفاده شده در فضا
استفاده از مبلمان، یکی دیگر از نکات مهمی است که باید در زمان طراحی فضای تجاری در نظر بگیرید.
برای فضاهای تجاری، مبلمان را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. مبلمان فضای داخلی و مبلمان فضای خارجی. به خاطر داشته‌باشید که مقاومت مبلمان خارجی باید بالا باشد. ولی پیشنهاد ما این است بیشتر از مبلمان داخلی استفاده کنید چون معمولا بازدیدکنندگان و خریداران در داخل فضای تجاری، استراحت می‌کنند. از طرفی هم با این روش، زمان بیشتری را در فضا به سر می‌برند. سعی کنید از مبلمان با فرم آزاد استفاده کنید و به گونه‌ای آن‌ها را طراحی کنید که رو به ویترین‌ها قرار داشته باشند.
معمولا خانواده‌ها یا جمع‌های دوستانه با یکدیگر برای خرید می‌آیند. پس بهتر است، مبلمان با تعداد ظرفیت 5-6 نفره در فضا قرار گیرد.
تصویر دو (وجود مبلمان و نورپردازی خاص در فضای تجاری)
4. عناصر تزئینی
استفاده از آثار هنری و عناصر تزئینی مانند: مجسمه، آب‌نما و... باعث سرزندگی و طراوت بخشیدن به فضای تجاری می‌شود. به عنوان مثال: استفاده از آب‌نما در فضا، احساسی خوب را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کند. سعی کنید به نحوه قرارگیری عناصر هنری توجه کنید؛ نباید به گونه‌ای باشند که کاربری اصلی فضای تجاری فراموش شود.
5. نورپردازی مناسب
نور، چه از نوع مصنوعی چه طبیعی، عنصر جدا‌ناپذیر معماری است. سعی کنید نهایت خلاقیت خود را به خرج دهید و از نورپردازی اصولی و جذاب در ویترین‌ها، مسیرها و نمای ساختمان استفاده کنید. حتما در بخش‌های مختلف داخلی هم، از این عامل برای تاکید و تاثیرگذاری بیشتر استفاده کنید.
♦ مهمترین نکات طراحی فضای تجاری
- دسترسی آسان از خیابان‌های اطراف
- دعوت‌کنندگی فضا
- وجود فروشگاه‌های بزرگ و دل‌باز
- وجود سیرکلاسیون واضح
- داشتن پارکینگ مناسب
- وجود کاربری‌های مختلف
- تهویه مناسب هوا
تصویر سه (مجتمع تجاری با فرم منحنی)
1. دسترسی آسان از خیابان‌های اطراف
فضای تجاری، باید در منطقه‌ای طراحی شود که علاوه‌بر اینکه دسترسی به آن آسان باشد و از طریق وسایل نقلیه عمومی مکان رسیدن به آن وجود داشته باشد؛ کم‌ترین ترافیک در اطراف آن دیده شود. در این حالت تمایل خریدار و بازدیدکننده بیشتر می‌شود.
2. دعوت‌کنندگی فضا
معمولا خریدار، بازدیدکننده و حتی عابری که در حال عبور از مقابل مجتمع تجاری است، اگر عاملی را بر مبنای دعوت‌کنندگی در ورودی فضای تجاری ببیند تمایلش برای ورود به آن بیشتر می‌شود. پس سعی کنید از رنگ، فرم‌های خاص و... برای دعوت‌کنندگی، در ورودی فضاهای مختلف استفاده کنید.
3. وجود فروشگاه‌های بزرگ و دل‌باز
به‌خاطر رفت‌و‌آمدهای زیاد در مکان‌های تجاری، بهتر است فضاها با ابعاد بزرگ و ارتفاع بلند طراحی شوند. تا محیط کافی برای رفتوآمد، توقف، ورود، استراحت و... وجود داشته باشد.
4. وجود سیرکلاسیون واضح
در طراحی پلان و مسیرها باید سعی داشته باشید راه‌های آسانی را قرار بدهید که سبب گمراهی بازدیدکنندگان و خریداران نشود. دسترسی و سیرکلاسیون‌های مشخص و واضح باعث می‌شود مخاطب مدت‌زمان بیشتری را در فضا باشد و تمایلش برای حضوری دوباره بیشتر شود.
5. داشتن پارکینگ مناسب
یکی از دغدغه‌های امروزی بازدیدکنندگان، پیدا کردن جای مناسب برای پارک ماشین است؛ پس داشتن یک پارکینگ با ظرفیت مناسب از موارد مهمی است که باید در طراحی فضای تجاری در نظر گرفت!
6. وجود کاربری‌های مختلف
استفاده از کاربری‌های مختلف مانند: سینما، رستوران، کافه، انواع فروشگاه‌ها با کالاهای گوناگون و... نشان می‌دهد که یک مجتمع تجاری، توانایی پاسخ‌گویی به بسیاری از نیازهای بازدیدکنندگان را دارد.
به عنوان مثال: گروهی از افراد تنها برای رفتن به فودکورت به مجتمع تجاری مراجعه کرده‌اند. گروهی دیگر برای خرید و گروهی نیز با انگیزه فضاهای گیمینگ و بازی به مجتمع آمده‌اند. از این رو طراحی رستوران، فست فود و فودکورت از الزامات طراحی داخلی مجتمع تجاری است که موجب افزایش تعداد مخاطبان می‌شود.
7. تهویه مناسب هوا
احساس کاربر در زمان حضور در فضای تجاری، یکی از فاکتورهای مهم طراحی فضاست. پس باید به داشتن آسایش حرارتی کاربر توجه کنید. این نکته برای تمام فضاها با کاربری‌های مختلف حائز اهمیت است.
تصویر چهار (وجود فروشگاه‌های مختلف در مجتمع تجاری)
سخن آخر
در این مقاله سعی شد تمامی نکاتی که برای طراحی فضای تجاری مورد اهمیت است، گفته شود. امیدواریم فضاهای تجاری را به بهترین حالت ممکن طراحی کنید تا مخاطبان با حضور در آن احساس خوشایندی داشته باشند و تجربه لذت‌بخشی از یک روز به‌یادماندنی، در خاطرشان باقی بماند.
