یکی از اصلی‌ترین مصالح ساختمانی که در شکل‌گیری سازه‌ها، کف سازی اسکرید، فونداسیون و نما نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند، سیمان است. از بین انواع سیمان، دو نوع از پرکاربردترینِ آن‌ها سیمان سیاه و سیمان سفید نام دارند که از بین آن‌ها باید با توجه به نوع کاربری و شرایط پروژه بهترین گزینه را انتخاب نمایید. اما تفاوت سیمان سفید و سیاه در چیست؟ در ادامه با ما همراه باشید تا این دو سیمان را با یکدیگر مقایسه نماییم.
سیمان سیاه چیست؟
سیمان سیاه که آن را تحت عنوان سیمان پرتلند معمولی نیز می‌شناسند، از ترکیب سنگ آهک، خاک رس، سیلیس و مقدار کمی اکسید آهن تولید می‌گردد. رنگ تیره آن به دلیل وجود اکسیدهای فلزی، به ویژه اکسید آهن و منیزیم است. به بیان دیگر، سیمان سیاه چسبی معدنی بوده که پس از ترکیب با آب، واکنش‌های هیدراتاسیون انجام داده و به ماده‌ای سخت و مقاوم تبدیل می‌شود که قادر است سنگدانه‌ها و سایر مصالح ساختمانی را به صورت یکپارچه به هم بچسباند.
از جمله ویژگی‌های اصلی سیمان سیاه می‌توانیم به مقاومت بالا، در دسترس بودن، قیمت مناسب و کارایی زیاد آن در پروژه‌های زیرساختی اشاره داشته باشیم. ناگفته نماند که سیمان سیاه در ساخت پی، دیوار، کفسازی، اسکرید و بسیاری از اجزای سازه‌ای ساختمان‌ها به کار می‌رود.
تفاوت سیمان سفید و سیاه
در نگاه اول شاید تفاوت سیمان سفید و سیاه فقط در رنگ آن‌ها به نظر برسد، اما این دو سیمان از جهات مختلفی با یکدیگر متفاوت هستند:
تفاوت در ترکیبات و مواد اولیه
سیمان سفید از سنگ آهک بسیار خالص و مواد اولیه بدون اکسیدهای فلزی نظیر آهن و منیزیم تولید می‌شود. این حذف اکسیدها باعث خواهد شد تا رنگ نهایی سیمان سفید و درخشان باشد. در مقابل، سیمان سیاه به علت وجود اکسید آهن، منیزیم و سایر ترکیبات فلزی رنگ تیره‌تری داشته و برای بخش‌های سازه‌ای انتخابی مناسب است.
تفاوت در رنگ و کاربرد
سیمان سفید به دلیل رنگ روشن خود در نمای ساختمان، بندکشی و کارهای تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما سیمان سیاه بیشتر برای بخش‌هایی که ظاهر در اولویت نیست، مانند فونداسیون، کفسازی و اسکرید به کار می‌رود.
تفاوت در مقاومت فشاری و دوام
به طور معمول سیمان سیاه مقاومت بالاتری دارد و به همین علت برای بخش‌های باربر سازه نظیر ستون‌ها، دیوارها و کفسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مقابل، سیمان سفید با وجود ظاهر زیباتری که دارد، مقاومت کمتری نسبت به سیمان سیاه از خود نشان می‌دهد؛ به همین خاطر عمدتاً برای بخش‌های غیرسازه‌ای کاربرد خواهد داشت.
تفاوت در قیمت و فرآیند تولید
تفاوت سیمان سفید و سیاه در قیمت و فرایند تولید نیز پیداست. به طور معمول فرایند تولید سیمان سفید به علت نیاز به مواد اولیه با خلوص بیشتر، کنترل دقیق‌تر دما در کوره و همچنین استفاده از سوخت‌های خاص، هزینه بیشتری را در پی خواهد داشت. به همین خاطر، قیمت سیمان سفید نسبت به سیاه گران‌تر در نظر گرفته می‌شود.
تفاوت در زمان گیرش و چسبندگی
آخرین تفاوت سیمان سفید و سیاه به زمان گیرش و قدرت چسبندگی مربوط می‌شود. سیمان سیاه معمولاً زمان گیرش کوتاه‌تری دارد و زودتر به مقاومت مطلوب می‌رسد. در مقابل، سیمان سفید زمان گیرش طولانی‌تری داشته و برای کارهای ظریف‌تر و تزئینی مناسب‌تر است.
چسبندگی سیمان سفید بیشتر است یا سیاه؟
پاسخ این سوال به نوع استفاده از سیمان بستگی خواهد داشت. در کل، عواملی نظیر نوع سطح زیرکار، نسبت آب به سیمان و نوع افزودنی بر میزان چسبندگی سیمان موثر هستند. سیمان سفید در کارهای تزئینی یا روی سطوح صاف عملکرد خوبی دارد اما در کفسازی اسکرید و اجرای سازه‌های باربر، سیمان سیاه به علت ساختار درشت‌تر ذرات، چسبندگی بهتری با سنگدانه‌ها و سطوح زیر ایجاد خواهد نمود.
در مجموع، در کاربردها تزئینی نظیر نما یا بندکشی، سیمان سفید نتیجه بهتری دارد. در مقابل، در کاربردهای ساختاری و فنی، سیمان سیاه گزینه بهتری است.
دستگاه شاتکریت برای اجرای سریع و یکنواخت لایه‌های سیمان
دستگاه شاتکریت با خصوصیات منحصربه‌فرد و بی‌نظیر خود، در اجرای پروژه‌های عمرانی مدرن تحول بزرگی به وجود آورده است. این دستگاه می‌تواند ملات سیمان را با فشار زیاد روی سطوح پاشش کرده و پوششی یکنواخت و مقاوم ایجاد کند. کاربرد دستگاه شاتکریت برای اجرای سریع و یکنواخت لایه‌های هر دو نوع سیمان (سفید و سیاه) باعث افزایش سرعت کار، کاهش هدررفت مصالح و بهبود کیفیت نهایی می‌شود؛ لازم به ذکر است که این دستگاه در پروژه‌هایی نظیر تونل‌سازی و دیوارهای بتنی نقش بسیار پُر رنگی را ایفا می‌کند.
استفاده از دستگاه شاتکریت برای اجرای سریع و یکنواخت لایه‌های هر دو نوع سیمان علاوه بر صرفه‌جویی در زمان، موجب کاهش ترک‌خوردگی و افزایش چسبندگی بین لایه‌ها می‌شود. در اجرای اسکرید یا کفسازی نیز این دستگاه می‌تواند سطحی هموار و مقاوم فراهم کند که آماده اجرای نهایی کف باشد.
کاربرد سیمان سیاه در ساختمان‌سازی
از سیمان سیاه می‌توان در مصارف متعددی بهره برد:
- کفسازی و اجرای اسکرید: سیمان سیاه در عملیات کفسازی اسکرید به صورت ملات غلیظ یا دوغاب استفاده می‌شود تا سطحی صاف، مقاوم و آماده برای نصب پوشش نهایی مانند سنگ یا سرامیک ایجاد کند.
- پی‌سازی و فونداسیون: از آن جایی که سیمان سیاه در برابر فشار و بارهای سنگین مقاومت بالایی دارد، برای ساخت پی‌ها و فونداسیون سازه‌ها به کار برده می‌شود.
- دیوارچینی و بندکشی: از ملات سیمان سیاه برای چسباندن آجر و بلوک و همچنین بندکشی دیوارها و قبل از عایق کاری سقف ساختمان استفاده می‌شود، زیرا استحکام و دوام بالایی دارد.
- تولید بتن آماده و قطعات پیش ساخته: سیمان سیاه در ترکیب بتن آماده، بلوک‌های سیمانی، جدول‌های خیابانی و قطعات پیش‌ساخته کاربرد گسترده دارد.
- پروژه‌های تونلی و عمرانی سنگین: از این سیمان می‌توانیم در اجرای سازه‌های زیرزمینی نظیر تونل‌ها، دیوارهای نگهبان و شیب راه‌ها نیز بهره ببریم.
در نهایت، با دانستن این که سیمان سیاه چیست و چه تفاوتی با سیمان سفید دارد، می‌توان نتیجه گرفت که هر یک از این دو سیمان در شرایط خاص عملکرد مطلوبی دارند؛ اما سیمان سایه معمولاً برای کفسازی اسکرید و بخش‌های سازه‌ای گزینه بهتری است. علاوه بر این، دستگاه شاتکریت برای اجرای سریع و یکنواخت لایه‌های هر دو نوع سیمان کارایی داشته و می‌تواند در بهبود کیفیت و سرعت اجرای پروژه‌ها تأثیر به‌سزایی داشته باشد.
