یکی از مهم‌ترین اقداماتی که برای احداث و تکمیل ساختمان‌های مختلف انجام می‌شود؛ سیم‌کشی است. سیم‌کشی ساختمان به منظور ایجاد بستر مناسب برای استفاده از جریان برق، وسایل و تجهیزات الکتریکی انجام می‌شود. مراحل مختلف فرآیند سیم‌کشی باید توسط تکنسین‌های حرفه‌ای و با استفاده از تجهیزات مناسب انجام شوند. رعایت نکات ایمنی هنگام انجام سیم‌کشی ساختمان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در غیر این صورت نه تنها سیم‌کشی به درستی انجام نمی‌شود، بلکه احتمال برق گرفتگی اشخاص، آتش‌سوزی و ایجاد صدمات مختلف به تجهیزات هم افزایش می‌یابد.
امروزه از روش‌های مختلفی برای انجام سیم‌کشی ساختمان استفاده می‌شود. در هر روش ممکن است متراژ مورد نیاز برای خرید سیم و کابل تا حدودی با یکدیگر متفاوت باشد. تعیین مقدار سیم و کابل لازم برای سیم‌کشی ساختمان‌های مختلف با در نظر گرفتن معیارهای مهمی انجام می‌شود. در ادامه مطلب به بررسی جزئیات بیشتری از انواع روش‌های سیم‌کشی و نحوه تعیین مقدار سیم و کابل مورد نیاز برای انجام این کار می‌پردازیم.
انواع سیم کشی برق ساختمان
در همه ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری، مجتمع‌های تفریحی، ورزشی، صنایع تولیدی و... باید سیم‌کشی برق به بهترین نحو انجام شود. تکنسین‌های حرفه‌ای و کاربلد با در نظر گرفتن جوانب مختلف یک ساختمان، بهترین روش را برای انجام سیم‌کشی انتخاب می‌کنند. به طور کلی سیم‌کشی ساختمان بر اساس یکی از روش‌های زیر انجام می‌شود:
1_ سیم کشی روکار
ساده‌ترین روش برای انجام سیم‌کشی در هر ساختمان، سیم‌کشی روکار است. برای انجام این نوع سیم‌کشی از تجهیزاتی مانند سیم نایلون، داکت، خرطومی، لوله فلکسیبل و... استفاده می‌شود. سیم و کابل از میان لوله و داکت‌های نصب شده عبور می‌کنند و جریان برق در آن‌ها برقرار می‌شود. انجام مراحل مختلف سیم‌کشی روکار، بسیار آسان است. از طرفی دسترسی به سیم‌های این نوع سیم‌کشی نیز راحت بوده و همین موضوع مورد توجه بسیاری از مردم قرار گرفته است. انجام سیم‌کشی روکار از نظر اقتصادی هم به صرفه بوده و با پرداخت هزینه‌ای نه چندان زیاد تکمیل می‌شود. البته برای همه محیط‌ها با کاربری مختلف نمی‌توانید از سیم‌کشی روکار استفاده کنید. سیم‌کشی روکار ظاهر زیبایی نداشته و مقاومت زیادی هم در برابر عوامل محیطی ندارد.
2_ سیم کشی توکار
در کنار سیم‌کشی روکار، روش دیگری هم برای عبور سیم برق ساختمان در محیط‌های مختلف وجود دارد. بر اساس روش سیم‌کشی توکار، سیم و کابل از میان لوله‌ها و تجهیزات مختلف عبور داده می‌شوند و سپس سیمان و گچ آن‌ها را پوشش می‌دهند. بنابراین زیبایی ظاهری سیم‌کشی توکار بیشتر بوده و این موضوع از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. البته دسترسی به سیم‌های استفاده شده در سیم‌کشی توکار، آسان نیست. امروزه سیم‌کشی توکار بر مبنای یکی از روش‌های زیر انجام می‌شود:
سیم کشی با جعبه تقسیم
از جمله قدیمی‌ترین روش‌های سیم‌کشی توکار می‌توانیم به سیم‌کشی با جعبه تقسیم اشاره کنیم. امروزه استفاده از این روش طرفداران زیادی ندارد، زیرا تجهیزات کارآمدتری جایگزین جعبه تقسیم شده‌اند. برای انجام سیم‌کشی با این روش، سیم‌ها به صورت افقی از داخل لوله‌ها عبور داده می‌شوند. جعبه‌های تقسیم از فاصله 30 تا 40 سانتی متری از زیر سقف بر روی دیوار نصب شده و آماده سربندی سیم‌های نول هستند. در واقع هر جعبه تقسیم در قسمت بالایی کلیدها نصب می‌شود تا سیم نول به داخل کلید وارد نشده و با سیم نول دیگر در جعبه تقسیم سربندی شود.
سیم کشی با قوطی کلید و پریز به جای قوطی تقسیم
سیم‌کشی با استفاده از قوطی کلید و پریز یکی از رایج‌ترین روش‌های امروزی است. برای انجام سیم‌کشی ساختمان بر مبنای این روش باید فضای کافی برای سیم‌ها وجود داشته باشد. به همین علت در قسمت پشت قوطی‌ها کنده‌کاری انجام شده و کلید و پریز نصب می‌شوند. توجه داشته باشید بر اساس این روش سیم‌کشی توکار برای سیم‌های پریز و روشنایی، سیم‌کشی مجزا انجام خواهد شد.
سیم کشی با استفاده از جعبه فیوز یا تابلوی توزیع
از جمله بهترین روش‌های سیم‌کشی توکار می‌توانیم به سیم‌کشی با استفاده از جعبه فیوز یا تابلوی توزیع اشاره کنیم. در این روش ابتدا همه سیم‌ها به جعبه فیوز یا تابلوی توزیع وصل می‌شوند. سپس از همین نقطه سیم‌های موجود به یکدیگر متصل خواهند شد. مهم‌ترین مزیت استفاده از روش سیم‌کشی توکار با جعبه فیوز یا تابلوی توزیع، دسترسی آسان به سیم و کابل ساختمان است، زیرا سیم‌کشی در قسمت‌های مختلف به صورت مجزا انجام می‌شود. همین موضوع باعث افزایش هزینه‌های مالی تمام شده برای انجام سیم‌کشی توکار با استفاده از تابلوی توزیع یا جعبه تقسیم می‌شود.
انواع سیم های مورد استفاده در کابل کشی ساختمان
سیم و کابل‌های قابل استفاده در سیم‌کشی ساختمان، تنوع بسیار گسترده‌ای دارند. انتخاب سیم و کابل مناسب باید توسط تکنسین‌های برق‌کار انجام شود. از جمله مهم‌ترین و رایج‌ترین سیم و کابل‌های قابل استفاده در سیم‌کشی ساختمان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- کابل فیبر نوری: برای انتقال داده‌ها در شبکه‌های اینترنتی و مخابراتی کاربرد دارد.
- کابل آنتن: به منظور برقراری ارتباط تلویزیون و ماهوار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کابل تلفن: برای اتصال مودم‌های اینترنت و تلفن در ساختمان‌های مختلف طراحی شده است.
- سیم آلومینیوم: برای برقراری ارتباط در سیستم‌های الکتریکی بزرگ کاربرد دارد.
- سیم مسی افشان: برای انواع سیستم‌های الکتریکی کوچک و بزرگ قابل استفاده است.
منظور از سیم‌های مسی و آلومینیومی تجهیزاتی هستند که هادی آن‌ها از جنس مس یا آلومینیوم است. برای سیم‌کشی روکار معمولا از سیم نایلون که هادی مسی دارد، استفاده می‌شود. البته استفاده از کابل‌های تلفن هم به صورت روکار در برخی از محیط‌ها امکان‌پذیر است. کابل‌های فیبر نوری هم برای در امان ماندن از تاثیر عوامل محیطی، معمولا به صورت توکار نصب می‌شوند. به طور کلی بهتر است انواع سیم و کابل ساختمان با استفاده از روش‌های توکار نصب شوند. با انجام این کار سیم‌کشی ساختمان برای سالیان طولانی از تاثیر عوامل محیطی در امان باقی می‌ماند.
پارامترهای لازم برای تعیین سیم و کابل ساختمان
همانطور که گفتیم تعیین نوع سیم و کابل ساختمان، متراژ مورد نیاز و تجهیزات لازم باید توسط برق‌کار حرفه‌ای انجام شود. تکنسین‌های کاربلد و باتجربه بر اساس چند معیار مهم، نوع سیم و کابل ساختمان را تعیین می‌کنند. مهم‌ترین معیارهای تعیین سیم و کابل برق شامل موارد زیر هستند:
- تعیین بار مصرفی: ابتدا باید بار مصرفی همه تجهیزات برقی ساختمان بر اساس وات تعیین شوند.
- محاسبه میزان جریان: با تقسیم بار مصرفی بر ولتاژ، میزان جریان مورد نیاز هر یک از مصرف‌کننده‌ها مشخص خواهد شد.
- بررسی عملکرد سیستم: ضریب قدرت نشان دهنده میزان انرژی مصرف شده در مقایسه با توان واقعی است. پارامتر PF عددی بین 0 تا 1 را نشان می‌دهد.
- انتخاب سیم و کابل: بعد از تعیین میزان بار، جریان، ضریب قدرت و مقایسه آن‌ها با بهره‌وری هر یک از انواع سیم و کابل، مدل و اندازه مناسب آن‌ها انتخاب می‌شود.
توجه داشته باشید هر یک از انواع سیم و کابل ساختمان بر اساس اندازه و مشخصاتی که دارند؛ برای انتقال میزان مشخصی از جریان برق و داده‌های مخابراتی مناسب هستند. بنابراین نباید بدون انجام بررسی تخصصی، نسبت به خرید سیم و کابل اقدام کنید.
مقدار سیم و کابل مورد نیاز برای هر واحد در ساختمان چقدر است؟
تعیین متراژ سیم و کابل ساختمان یک موضوع مهم است که توسط تکنسین‌های حرفه‌ای به آسانی انجام می‌شود. امروزه برای انجام سیم‌کشی قسمت‌های مختلف هر ساختمان از سیم، کابل، لوله، قوطی، کلید و پریز و چندین تجهیز مهم دیگر استفاده می‌شود. بنابراین ضروری است که متراژ و تعداد نسبتا دقیقی برای آن‌ها تعیین شود. به طور کلی می‌توانید با در نظر گرفتن میزان زیربنای ساختمان، متراژ و تعداد تجهیزات سیم‌کشی را تعیین کنید. برای انجام این کار باید نکات زیر را در نظر بگیرید:
- میزان سیم، کابل و لوله: 2 برابر متراژ زیربنا
- تعداد قوطی: نصف میزان زیربنا
- تعداد زانو: برابر با متراژ زیربنا
بر همین اساس اگر زیربنای ساختمان 100 متر باشد؛ از 200 متر سیم، کابل و لوله برای انجام سیم‌کشی استفاده می‌شود. همچنین باید 100 عدد زانو و 50 عدد قوطی نیز تهیه گردد.
