ایران جزو کشورهای برتر در زمینه تولید محصولات فولادی محسوب می‌شود که علاوه بر تامین نیاز داخلی، در برخی از فراورده‌ها نیز به مرحله صادرات رسیده است. ورق سیاه از جمله مهم‌ترین محصولات فولادی است که بسیاری از کارخانجات صنعت فولاد کشور برای تامین نیازی صنایع مختلف، با ظرفیت بسیار بالا به تولید این محصول می‌پردازند. این نوع ورق که در گریدهای مختلفی تولید و به بازار عرضه می‌شود، بسیار پر مصرف است و به عنوان متریال اصلی، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اما مهم‌ترین کاربردهای ورق سیاه چیست و بیشتر در چه صنایعی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ در ادامه، این موضوع را بررسی و کاربردهای بسیار مهم ورق سیاه در صنایع اشاره کرده‌ایم.
آشنایی با مهم‌ترین تولیدکنندگان ورق سیاه در ایران
ورق سیاه که به آن ورق گرم نیز گفته می‌شود، در فرایند نورد گرم و با دمای بیش از 930 درجه سانتی‌گراد تولید می‌شود. این محصول برخلاف ورق روغنی یا گالوانیزه، ظاهری مات و سیاه دارد و به همین دلیل به آن ورق سیاه معروف می‌گویند. برای تولید ورق سیاه از عنصرهای مختلفی استفاده می‌شود که آهن و کربن بیشترین سهم دارند. با تغییر درصد عنصرهای تشکیل‌دهنده از جمله کربن، ورق سیاه با گریدهای مختلفی تولید و به بازار عرضه می‌شود. به عنوان مثال، ورق st37 و st52 از جمله پرکاربردترین گریدهای این فرآورده‌های فولادی به شمار می‌روند که در پارامتر سختی و انعطاف‌پذیری با یکدیگر متفاوت هستند. ورق st37 در مقایسه با st52 درصد کربن کمتری دارد؛ در نتیجه، مقاومت و استحکام کمتری دارد و در مقابل، از انعطاف‌پذیری و قابلیت جوش پذیری بالایی بهره می‌برد.
ورق‌های سیاه با ضخامت‌های مختلفی از 1 تا 100 میلی‌متر تولید و در بازار به فروش می‌رسند. ورق‌هایی با ضخامت کمتر از 15 میلی‌متر را به صورت رول شده و ورق‌های ضخیم‌تر را به صورت شیت‌های با طول 6 یا 12 متری روانه بازار می‌کنند. مجموعه‌های زیادی در ایران به تولید ورق سیاه می‌پردازند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به فولاد کاویان، اکسین و فولاد مبارکه اصفهان اشاره کرد. کارخانه‌های قطعات فولادی تهران، فولاد خرم آباد و مجتمع فولاد گیلان نیز از دیگر تولید کنندگان این محصول در کشورمان به شمار می‌روند.
بررسی کاربردهای مهم ورق سیاه در صنایع
همانطور که اشاره کردیم، ورق سیاه یکی از پرکاربردترین محصولات صنعت فولاد است که صنایع مختلفی مورد استفاده فرار می‌گیرد. در ادامه، به کاربردهای بسیار مهم ورق سیاه در صنایع اشاره می‌کنیم.
1. کاربرد ورق سیاه در تولید محصولات فولادی
ورق سیاه در صنعت فولادسازی به عنوان متریال اصلی برای ساخت محصولات فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در واقع، ورق‌های روغنی، گالوانیزه و مقاطع فولادی مانند تیرآهن، میلگرد و ... را با استفاده از گریدهای مختلف ورق سیاه تولید می‌کنند. از این رو، قیمت لحظه‌ای ورق آهن به طور مستقیم می‌تواند روی نرخ لحظه‌ای محصولات فولادی تاثیرگذار باشد و باعث نوسان قیمت ورق سیاه شود.
2. کاربرد ورق سیاه در صنعت ساختمان
یکی از پرکاربردترین و پرمصرف‌ترین متریال‌ها برای ساختمان‌سازی و ساخت و ساز مواردی مانند سوله‌ها، ورق گرم است. قابلیت‌هایی همچون استحکام و مقاومت کششی بسیار بالا در کنار قابلیت جوش پذیری باعث شده تا به طور گسترده‌ای از این محصول فولادی در ساختمان‌سازی استفاده شود. افزون بر این، ورق st37 دارای انعطاف‌پذیری بسیار خوبی است و به همین دلیل برای ساخت و طراحی سازه‌های منحنی‌دار نیز می‌توان از آن استفاده کرد.
3. کاربرد ورق سیاه در صنایع پتروشیمی
در صنایع پتروشیمی، نفت و گاز نیز ورق سیاه کاربرد فراوانی دارد و برای موارد مختلفی از آن استفاده می‌شود. معمولا جنس بدنه تانکرها، مخازن تحت فشار و مخازن حمل و نگهداری محموله‌های نفتی و گازی از ورق سیاه است. علاوه بر این موارد، لوله‌های انتقال نفت و گاز که باید مقاومت بسیار خوبی در برابر نیروهای فشاری و کششی داشته باشند را با استفاده از ورق گرم تولید می‌کنند. به طور کلی، یکی از مهم‌ترین متریال‌ها برای ایجاد زیرساخت مناسب در پتروشیمی‌ها، ورق سیاه است.
4. کاربرد ورق سیاه در تجهیزات دریایی
ورق سیاه به عنوان یکی از محصولات فولادی پرکاربرد در ایجاد زیرساخت مناسب به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. خواص مکانیکی ورق گرم مانند دوام و ماندگاری بالا و مقاومت نسبتا خوب باعث شده تا از این متریال برای ایجاد زیرساخت مناسب و توسعه‌ی ناوگان دریایی مورد استفاده قرار گیرد. معمولا برای ساخت بدنه کشتی‌ها، قایق‌ها و تعمیر موارد آسیب دیده از این نوع ورق استفاده می‌کنند. علاوه بر این، موتور و پیشران کشتی‌ها را نیز با این ورق می‌سازند.
5. کاربرد ورق سیاه در صنعت کشاورزی
در صنعت کشاورزی نیز به شکل بسیار گسترده‌ای از ورق گرم استفاده می‌کنند؛ معمولا ماشین‌آلات، تجهیزات کشاورزی و ادوات زراعی را با گریدهای مختلفی از ورق سیاه می‌سازند. همچنین، از این محصول برای ساخت سوله‌ها و انبارهای کشاورزی نیز استفاده می‌شود.
جمع‌بندی
ورق سیاه که گاهی به اشتباه به آن ورق آهن می‌گویند، از جمله پرکاربردترین و پر مصرفترین متریال‌ها در صنایع مختلف است. در صنعت تولید محصولات فولادی، پتروشیمی، ساختمان‌سازی، تجهیزات دریایی و کشاورزی از این نوع ورق که معمولا به دو صورت رول یا شیت با طول‌های محدود در بازار به فروش می‌رسد، استفاده می‌شود. از این رو، بسیاری به دنبال اطلاع دقیق از قیمت ورق گرم و خرید آن هستند تا برای کارهای خود از آن استفاده کنند.
