عیار بتن چیست و نحوه‌ی محاسبه‌ی آن چگونه است؟

اولین مرحله در پروژه‌ی ساختمان سازی، خرید بتن آماده است و به همین دلیل آشنایی با مفهومی به نام "عیار بتن" یا "گرید بتن" در صنعت ساختمان سازی بسیار مهم است. گرید بتن نشان دهنده‌ی نسبت‌ها و میزان آب، ماسه و سیمانی است که در ساخت بتن مورد استفاده قرار گرفته و در نتیجه نشان دهنده‌ی مقاومت فشاری سازه می‌باشد. تیر، ستون، فوندانسیون، سقف و دیگر قسمت‌های یک سازه هر کدام به بتنی با عیار مشخص و متناسب با فشاری که بر روی آنها قرار دارد، نیاز دارند. سپهر بتن یزد، با بیش از ده سال سابقه در زمینه‌ی تولید و فروش بتن آماده با عیار مختلف، در خدمت فعالان صنعت ساختمان سازی کشور می‌باشد.

در ادامه‌ی مقاله به سوالات زیر پاسخ خواهیم داد که مطالعه‌ی آن برای شما مفید خواهد بود:

• عیار بتن چه اهمیتی دارد؟
• جدول عیار بتن چیست؟
• روش محاسبه گرید بتن چگونه است؟
• عیار بتنی برای سازه‌ی مورد نظر ما چند است؟

عیار بتن چیست؟

عیار بتن یکی ازمهم‌ترین و پرکاربردترین اصطلاحات در صنعت ساخت و ساز است. این پارامتر به معنای نسبت وزن سیمان بر حسب کیلوگرم به حجم بتن بر حسب مترمکعب و بر اساس تعریف، واحد عیار بتن کیلوگرم بر متر مکعب می‌باشد.

شاید بهتر باشد این مفهوم را با یک عدد نشان بدهیم. به عنوان مثال عیار بتن 350( کیلوگرم بر مترمکعب) به معنای استفاده از 350 کیلوگرم سیمان در 1 مترمکعب بتن است. گرید بتن ویژگی اصلی بتن و مهم‌ترین فاکتور در ساخت سازه‌های بتنی متفاوت است که تحت فشار متفاوت قرار می‌گیرند. همان‌طور که فشار وارده به فوندانسیون یک ساختمان چند ده طبقه با یک ساختمان سبک فرق می‌کند، طبیعی است که بتن مورد استفاده در این دو ساختمان نیز از نظر عیار با یکدیگر متفاوت خواهند بود.

عبارت ساده‌تر که گاهی جایگزین عبارت عیار بتن می‌شود کیفیت بتن است. این عدد رابطه‌ی مستقیم با تحمل فشار بتن دارد و هر چقدر عدد بزرگ‌تری باشد، مقاومت بتن بیشتر خواهد بود و اصطلاحا گفته می‌شود بتن باکیفیت‌تری در اختیار داریم.

اهمیت عیار بتن

سیمان نقش ایجاد اتصال و چسبندگی را در بتن بر عهده دارد به طوریکه بتن بدون سیمان، هیچگونه مقاومتی از خود نشان نمی‌دهد. به همین دلیل مقدار سیمان به کار رفته در بتن، مهم‌ترین بخش کار در طرح اختلاط بتن است. مقاومت کلی بتن و از آن مهم‌تر میزان مقاومت سازه و بقای آن به مقدار و نوع سیمان به کار رفته در بتن بستگی دارد وکاربرد عیار بتن، تخمین و محاسبه‎ی طول حیات، ماندگاری و عدم فروپاشی بنا می‌باشد.

نکته‌ی مهم دیگر در اهمیت تعیین عیار بتن، توجه به مقاومت مورد نیاز در بخش‌های مختلف ساختمان است. بخش‌هایی مانند سقف، ستون، شالوه و دیوارها بار متفاوتی تحمل می‌کنند و درنتیجه مقاومت مشخصه متفاوتی دارند.

علاوه بر تاثیر بر مقاومت سازه، دوام بتن، میزان نفوذپذیری و کارایی آن نیز بر اساس گرید بتن مشخص می‌شود. میزان سیمان به کار رفته در بتن، ساختمان را در برابر رطوبت، سایش و مواد شیمیایی مقاوم می‌سازد اما زیاده روی در مصرف آن باعث کاهش کارایی بتن و همچنین مشکلاتی در ماله کشی می‌شود.

دسته بندی انواع عیار بتن

• بتن سبک: عیار 100 تا 200 کیلوگرم بر متر مکعب
• بتن معمولی: عیار 200 تا 300 کیلوگرم بر متر مکعب
• بتن مسلح: عیار 250 تا 400 کیلوگرم بر متر مکعب
• بتن پیش تنیده: عیار 400 تا 500 کیلوگرم بر متر مکعب
• بتن سنگین: عیار 300 تا 600 کیلوگرم بر متر مکعب

عیار بتن در عملیات بنایی

سیمان، ماده‌ی اصلی در اجرای عملیات بنایی با آجر مانند دیوارچینی، بلوک چینی، اجرای دیوار سنگی و...است و هر کجا که با سیمان سرو کار داریم اطلاع از عیار بتن برای ما اهمیت خواهد داشت. حجم، طرح اختلاط و نوع ملات مصرفی در به دست آوردن گرید بتن در عملیات بنایی مهم هستند و باید حتما مد نظر قرار بگیرند.

ملات بنایی در دو نوع ماسه-سیمان و باتارد موجود می‌باشند که عیار بتن آن‌ها با توجه به طرح اختلاطشان به صورت زیر است.

عیار بتن بر اساس استانداردهای مختلف

پس از 28 روز، مقاومت فشاری بتن به حداقل مقدار خود می‌رسد که این عدد را با (MPa) یا مگاپاسکال نشان می‌دهند. MPa بیانگر مقدار مقاومت فشاری در بتن است و در نسبت‌های مختلف از عناصر مختلف سیمان، ماسه و شن متفاوت می‌باشد. برای مثال M20 به نسبت‌های 3:1 و 5:1 اشاره می‌کند.

نحوه محاسبه عیار بتن چگونه است؟

برای محاسبه‌ی عیار بتن، لازم است از مقدار وزن سیمان و وزن کل بتن در یک متر مکعب بتن اطلاع داشته باشیم سپس با استفاده از فرمول زیر کیفیت بتن تخمین زده می‌شود:

فرمول محاسبه عیار بتن

100*(وزن کل بتن/وزن سیمان) = عیار بتن

برای مثال اگر در یک متر مکعب از بتن، وزن سیمان 300 کیلوگرم و وزن کل بتن 2000 کیلوگرم باشد عیاربتن به صورت زیر محاسبه می‌شود:

100*( 2000/300)= عیار بتن

رابطه عیار بتن و مقاومت مشخصه

با مفهوم عیار یا گرید بتن آشنا شده‌ایم اما مفهوم دیگری به نام "مقاومت مشخصه" نیز در ساختمان سازی پرکاربرد است که به معنای آزمایش مقاومت فشاری می‌باشد. عدد 300 برای گرید بتن نشان دهنده‌ی مقدار سیمان (بر حسب کیلوگرم) موجود در یک متر مکعب بتن است. اما b300 در بتن، به معنی وزن (بر حسب کیلوگرم) یک مترمکعب بتن است. این دو پارامتر ممکن است در مواردی به جای یکدیگر نیز مورد استفاده قرار بگیرند اما در واقع دو معیار متفاوت هستند که گاهی با یکدیگر همپوشانی پیدا می‌کنند.

محاسبه مقاومت فشاری بتن

رابطه‌ی ریاضی Fc=(w/10)^-9 که در آن Fc نشان دهنده‌ی مقاومت مشخصه بتن بر اساس آیین‌نامه و نمونه‌های استاندارد بر حسب مگاپاسکال و w عیار سیمان بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب است، برای تبدیل این دو پارامتر به یکدیگر استفاده می‌شود.

توجه به این نکته ضروری است که از هر دو فرمول در محاسبات به کار گرفته می‌شود که نتایج به دست آمده از آن‌ها تقریبی است. در مواردی ممکن است لازم باشد پیش از استناد به اعداد به دست آمده، از رابطه‌ تبدیل عیار بتن به مقاومت و یا اطلاعات عملی موجود در پروژه استفاده بشود.

جدول عیار بتن

جدول عیار بتن جدولی است که در آن مقدار مقاومت، عیار و مواد تشکیل دهنده‌ی بتن مشخص شده است.

جدول عیار بتن بر اساس کاربرد

جدول عیار بتن استاندارد

جدول عیار بتن با مقاومت بالا

آیا همیشه باید از بتن با بالاترین عیار استفاده کنیم؟

یک باور غلط در زمینه‌ی عیار یا گرید بتن این است که بالاترین گرید بتن به معنای بیشترین میزان استقامت است و هرچقدر از میزان سیمان بیشتری در بتن استفاده کنیم، بتن باکیفیت‌تری را تولید کرده‌ایم. درصورت زیاده روی در میزان سیمان به کار رفته در بتن، بتن کارایی کافی را نداشته و ماله کشی آن دشوار خواهد بود.

همچنین برای پاسخ به سوال "چرا از بتن با بالاترین عیار برای بالا بردن استحکام ساختمان استفاده نکنیم؟" لازم است به دو نکته توجه کنید. اول آنکه مصرف زیاد سیمان در بتن هزینه‌های ساخت و ساز را به شدت افزایش داده و برای سازنده توجیه اقتصادی ندارد.

از طرف دیگر روش‌های مقرون به صرفه‌تر و هوشمندانه‌تری نیز برای افزایش استقامت و دوام سازه‌ها وجود دارد که در کنار استفاده از بتن با عیار منطقی می‌توانند درکاهش هزینه‌های ساخت و ساز به سازنده کمک می‌کنند.

قیمت بتن آماده به چه عواملی بستگی دارد؟

عوامل مختلفی بر روی قیمت بتن آماده تاثیر گذار هستند که در ادامه به صورت خلاصه توضیح داده شده‌اند. در صورتی که قصد خرید مقرون به صرفه بتن آماده را دارید می‌توانید با کاهش هزینه‌ی هر کدام از موارد زیر، هزینه‌های نهایی خود را کاهش دهید:

• قیمت مواد اولیه: مواد اولیه مورد استفاده در تولید بتن مانند سیمان، افزودنی‌ها، ریزدانه‌ها و...بر روی قیمت بتن تاثیر گذار هستند.
• هزینه کنترل کیفیت و آزمایشگاه: کیفیت محصول نهایی تولید شده در آزمایشگاه‌های بتن کنترل می‌شود که هزینه‌ی آن باید به صورت جداگانه محاسبه بشود.
• هزینه حمل و نقل: در صورتیکه فاصله بین کارخانه تولید کننده بتن آماده و پروژهی ساختمانی زیاد باشد، سازنده ناچار به پرداخت هزینه‌ی هزینه‌ی حمل و نقل بتن آماده تا محل کارگاه ساختمانی خواهد بود.
• هزینه مخلوط کردن مواد اولیه: این هزینه بسته به نوع بتن مورد استفاده سازنده، بتن سبک، بتن خودتراکم و... متفاوت خواهد بود.
• کارخانه تولید کننده بتن آماده: کارخانه‌جات متفاوت در کشور به تولید انواع بتن با کیفیت‌های متفاوت مشغول هستند که قیمت محصول تولیدی آنها نیز با یکدیگر متفاوت است.

سپهر بتن یزد، نظارت و اجرای سازه‌های بتنی

گرید بتن مورد استفاده در پروژه‌ی ساختمانی از آن جهت دارای اهمیت بسیاری است که نشان دهنده‌ی استحکام و مقاومت کلی سازه می‌باشد. هرچقدر گرید بتن بالاتر باشد بتن از مقاومت فشاری بالاتری برخورداربوده و در نهایت ماندگاری و دوام بیشتری خواهد داشت.

سپهر بتون یزد یکی از شرکت‌های فعال در حوزه‌ی تولید و فروش بتن آماده با عیار متفاوت است که با تولید بتن مگر و انواع بتن آماده با عیار 150، 200، 250، 300 و 400 پاسخگوی نیازهای متفاوت در پروژه‌های ساختمانی می‌باشد.

همچنین شرکت سپهر بتون یزد، با هدف توسعه کیفیت و جهانی شدن استانداردها با ارائه‌ی خدماتی مانند مهندسی و اجرای طرح حفاظت از سازه های بتنی، نظارت و اجرای سازه‌های بتنی، خدمات آزمایشگاه بتن، مشاوره و ارائه طرح اختلاط بتن براساس شرایط سازه در خدمت فعالین حوزه ساختمان سازی کشور می‌باشد.